İddia ve Savunma Dokunulmazlığı Savaş Yayınevi

İddia ve Savunma Dokunulmazlığı Savaş Yayınevi

İddia ve Savunma Dokunulmazlığı (TCK 128)
Haksız Şikayet Nedeniyle Yargıtay Uygulamaları

Gökhan Taneri

ÖNSÖZ

İddia ve savunma dokunulmazlığı uygulayıcıların sorun alanlarından
birisini oluşturmaktadır. Bazı durumlarda iddia ve savunma
dokunulmazlığı hukuka uygunluk nedeni olarak değerlendirilmekte,
bazı durumlarda ise iddia ve savunma dokunulmazlığı sınırının
aşılması olarak değerlendirilebilmektedir.

Bu çalışmada genel olarak iddia ve savunma dokunulmazlığına
yer verilmekte ve özellikle Yargıtay uygulamalarında sınırın
aşılmasına ya da bu sınırlar içerisinde kalındığına ilişkin değerlendirmeler
işlenmektedir.

Özellikle Yargıtay ceza dairelerinin ifade özgürlüğü, dilekçe
hakkı, eleştiri hakkı gibi kavramlarla bu uygulamanın daha da genişlediğini
söylemek mümkündür.

İÇİNDEKİLER

İDDİA VE SAVUNMA DOKUNULMAZLIĞI
(TCK 128)
HAKSIZ ŞİKÂYET NEDENİYLE YARGITAY UYGULAMALARI
I. GİRİŞ ....................................................................................................... 3
II. HUKUKİ ESASLARI ............................................................................. 4
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi .................................................... 4
B. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ....................................................... 4
1. Dilekçe Hakkı ................................................................................... 4
2. İhbar ve Şikâyet .............................................................................. 4
C. TCK 128. Maddesi ................................................................................... 5
III. SAVUNMA DOKUNULMAZLIĞI SINIRLARI ...................................... 7
A. Genel Olarak ............................................................................................. 7
B. Amaca Uygunluk .................................................................................... 7
C. Olumsuz Değerlendirme ya da Somut İsnat ............................... 8
D. İddia ve Savunma Dokunulmazlığına Konu İfadenin Yasada
Belirtilen Şekillerde Yapılması ......................................................... 9
IV. İDDİA VE SAVUNMA DOKUNULMAZLIĞI SORUN ALANLARI .. 10
A. Soru Sorma ............................................................................................. 10
B. Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi ....... 10
C. Fiil ve Faille Bağlılık İlkesi ............................................................... 12
Ç. Duruşma İnzibatı ................................................................................. 12
D. Taraflar Dışındaki Kişiler ................................................................. 13
E. Yargı Organları Dışındaki Merciler .............................................. 13
F. Yargı Makamının Tarafsız ve Bağımsızlığı,
Anayasal Konumunun Dikkate Alınması ................................... 14
G. Hakkın Kullanılması ........................................................................... 14
V. AVUKATLIK MESLEĞİ ...................................................................... 17
A. Genel Olarak .......................................................................................... 17
B. Avukatların Rolüne Dair Prensiplerin
(Havana Kuralları) m. 23 .................................................................. 17
C. 1956 Uluslararası Barolar Birliği Oslo Kararları 4 ............... 18
Ç. 1136 sayılı Avukatlık Kanununun ................................................ 18
VI. İDDİA VE SAVUNMA HAKKININ AŞILMASININ SONUÇLARI ..... 19
A. Hakaret Suçu ......................................................................................... 19
B. İftira Suçu ................................................................................................ 19
C. Disiplin Yaptırımları ........................................................................... 20
VII. AİHM’NE GÖRE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ ........................................... 21
A. Genel Olarak ........................................................................................... 21
B. Kanaat Sahibi Olma Özgürlüğü ...................................................... 23
C. Bilgi ve Kanaat Açıklama Özgürlüğü ........................................... 23
Ç. İfade Özgürlüğünün Kısıtlanması ................................................. 27
1. Görev ve Sorumluluklara Uygunluk .................................... 27
2. Şekil Şartlarına, Koşullara, Sınırlamalara Uygunluk .... 29
3. İfade Özgürlüğünün Sınırlanması Şartları ....................... 30
a- Şekil ......................................................................................... 30
b- Konu ........................................................................................ 30
c- Gereklilik ................................................................................ 31
D. Başkalarının Şöhret ve Haklarının Korunması ve
İfade Özgürlüğü .................................................................................... 35
E. İfade Özgürlüğü ve Yargı Gücünün Otorite ve Tarafsızlığı . 36
F. İfade Özgürlüğü ve Savunma Dokunulmazlığı ....................... 39
1. Yargı mercileri ya da idari makamlar nezdinde
yazılı ya da sözlü başvuru yapılmış, iddia ve
savunmada bulunulmuş olması gerekir ............................ 40
2. Fail, iddia ve savunmada bulunduğu sırada
kişilerle ilgili, somut isnat ve olumsuz
değerlendirmede bulunmalıdır ............................................ 41
3. Yapılan isnat ve olumsuz değerlendirmelerin
gerçek ve somut vak’alara dayanması ve
uyuşmazlıkla bağlantılı olması gerekir ............................. 42
SONUÇ ............................................................................................................. 53
ÖRNEK YARGITAY KARARLARI ............................................................. 55
KAYNAKÇA ................................................................................................. 197