Palme Egzersiz ve Spor Fizyolojisi Palme Yayınevi

Palme Egzersiz ve Spor Fizyolojisi Palme Yayınevi

Egzersiz ve Spor Fizyolojisi

Giriş

1.1. ATP Üretme Mekanizmaları 4

1.1.1. ATP-CP veya Fosfojen Sistemi 5

1.1.2. Laktik Asit veya Anaerobik Glikoliz Sistemi 6

1.1.3. Aerobik Sistem veya Oksijen Sistemi 9

1.2. Maksimal Oksijen Tüketim Kapasitesi

(VO2 max veya max VO2) 19

1.2.1. Dinlenim Durumundaki O2

Gereksinimi 23

1.2.2. Submaksimal Egzersizler Sırasındaki O2

Tüketimi 24

1.3. Anaerobik Eşik 24

1.4. Enerji (Isı) Üretimi 26

Özet 27

Kaynaklar 28

Giriş 30

2.1. Enerjinin Sürekliliği 30

2.2. Ortak Belirleyici: “Performans Süresi” 34

Özet 37

Kaynaklar 38

Giriş 40

3.1. Enerji Kaynağı Olarak Kullanılan Besin Öğeleri 40

3.2. Egzersizin Şiddetinin ve Süresinin Etkileri 42

3.3. Diyetin Etkileri 43

3.4. Karbohidrat Yakıtlarının Biçimleri 44

3.4.1. Kan Şekeri (Kan Glukozu) 45

3.4.2. Kas Glikojeni 45

3.5. Yağların Yakıt Olarak Kullanılabilirliği 50

3.5.1. Kandaki Serbest Yağ Asitleri (SYA) 51

3.5.2. Kas Trigliserit Depoları 51

3.6. Egzersiz Şekline Bağlı Olarak Gereken Yakıtın Sağlanması 54

Özet 55

Kaynaklar 56

Giriş 58

4.1. Oksijen Borçlanması veya Egzersiz Sonrası Fazla Oksijen Tüketimi 59

4.2. Kas Fosfojenlerinin Yenilenmesi 60

4.2.1. Oksijen Borçlanmasının Hızlı Bölümü ve Fosfojen Depolarının Yenilenmesi 61

4.2.2. Miyoglobinin Oksijen ile Yeniden Doldurulması 62

4.3. Kas Glikojen Yenilenmesi 65

4.3.1. Glikojen Depolarının Yenilenmesini Etkileyen Faktörler 68

4.3.2. Kas Glikojen Depolarının Yenilenmesi için Gerekli Enerji Kaynağı 71

4.4. Laktik Asidin Kaslardan ve Kandan Uzaklaştırılması 72

Özet 75

Kaynaklar 76

Giriş 78

5.1. Ölçü Birimleri 78

5.2. İş ve Gücün Tanımı 79

5.3. İş ve Gücün Hesaplanması 81

5.4. Enerji Harcamasının Ölçülmesi 83

5.5. Enerji Harcamasının Tahmini Hesaplanması 85

5.5.1. Egzersiz Sırasında Enerji Harcaması 86

5.6. Egzersizin Verimliliğinin Ölçülmesi 89

5.7. Hareket Hızı ve Verimliliği 91

5.8. Koşu Ekonomisi 91

Özet 92

Kaynaklar 93

Giriş 96

6.1. Düz Kaslar 96

6.2. Kalp Kası 97

6.3. İskelet Kası 97

6.3.1. İskelet Kasının Kimyasal Bileşimi 99

6.3.2. İskelet Kasının Kan Akımı 99

6.3.3. İskelet Kasının Uyarılması ve Nöromüsküler (Sinir-Kas) Kavşak 100

6.3.4. İskelet Kasının Mikroskobik Yapısı 102

6.3.5. Sarkoplazmik Retikulum ve T-Tübülleri 105

6.3.6. İskelet Kasının Kasılması: Kayan Filamentler Teorisi 106

6.4. İskelet Kasının Fonksiyonu 109

6.4.1. Motor Ünite 110

6.4.2. Hep ya da Hiç Kanunu 111

6.4.3. İskelet Kasının Biyokimyasal Özellikleri 111

6.4.4. İskelet Kasının Kasılma Özellikleri 112

6.5. İskelet Kas Lifi Tipleri 113

6.5.1. Hızlı Kasılan (Fast-twitch) Kas Lifleri 115

6.5.2. Yavaş Kasılan (Slow-twitch) Kas Lifleri 116

6.5.3. Kas Lifi Tipinin Belirlenmesi 116

6.5.4. Kas Lifi Uyarılma Modeli 117

6.5.5. Kas Lifi Tipleri ve Sportif Performans 118

6.5.6. Kas Kasılma Türleri 119

6.5.7. Kas Kütlesi Ölçüm Yöntemleri 120

Özet 121

Kaynaklar 122

Giriş 124

7.1. Sinir Sisteminin Organizasyonu 125

7.1.1. Somatik Sinir Sistemi, Motor Fonksiyon ve Motor Nöronlar 126

7.1.2. Otonom Sinir Sistemi 126

7.2. Sinir Sisteminin Anatomik Yapısı 127

7.3. Sinir Sisteminin Temel Fonksiyonu 129

7.4. Sinir Uyarısı 129

7.5. Sinaps Bağlantıları 131

7.5.1. Spatial ve Temporal Sumasyon 133

7.5.2. Sinir-Kas Kavşağı 134

7.6. Kasın Duyu Organları 134

7.6.1. Kas iğciği 135

7.6.2. Golgi Tendon Organı 137

7.6.3. Eklem Reseptörleri 138

7.6.4. Kas Kemoreseptörleri 138

7.7. Kas Aktivitelerinin Nöral Kontrolü 138

7.7.1. Motor Fonksiyonların İstemli Kontrolü 139

7.7.2. Özel Motor Becerilerin Öğrenilmesi 142

7.7.3. Beyincik (Serebellum) 143

7.7.4. Duyusal Girdi ve Motor Beceriler 144

7.8. Motor Ünite Aktivasyonu 145

Özet 146

Kaynaklar 148

Giriş 150

8.1. Kalbin ve Dolaşım Sisteminin Temel Anatomisi 151

8.2. Pulmoner, Sistemik ve Koroner Dolaşım 152

8.3. Kalbin Uyarılması 154

8.4. Kardiyak Döngü 156

8.5. Kardiyak Debi (Kalp Dakika Atım Volümü) ve Egzersiz 158

8.5.1. Kalp Atım Volümü (Strok Volüm; SV) ve Egzersiz 159

8.5.2. Kalp Atım Hızı ve Egzersiz 162

8.5.3. Kan Akışının Dağılımı 166

8.5.4. Oksijen Taşıma Sistemi ve Arterioyovenöz Oksijen Farkı (a-v O2 Farkı) 166

8.6. Egzersiz ve Hemodinamik Değişiklikler 167

Özet 171

Kaynaklar 172

Giriş 174

9.1. Akciğerlerin Temel Anatomisi 175

9.2. Ventilasyon 177

9.2.1. Solunum Dakika Ventilasyonu (Maksimum Dakika Ventilasyonu) 179

9.2.2. Alveolar Ventilasyon ve Anatomik Ölü Boşluk 179

9.2.3. Akciğer Volüm ve Kapasiteleri 180

9.3. Akciğerlerdeki Gaz Değişimi 182

9.3.1. Gazların Kısmi Basıncı 182

9.3.2. Alveollerdeki Gaz Değişimi 183

9.4. Kanda Oksijen ve Karbondioksitin Taşınması 184

9.4.1. Oksijenin Kanda Taşınması 184

9.4.2. Oksijen-Hemoglobin Ayrılma Eğrisi 185

9.4.3. Karbondioksitin Kanda Taşınması 187

9.5. Kaslardaki Gaz Değişimi 188

9.5.1. Arterio-Venöz O2

Farkı (a-v O2 Farkı) 188

9.5.2. Oksijenin Dokulara Taşınması ve Dokular Tarafından Alımına Etki Eden Faktörler 190

9.5.3. Karbondioksitin Kaslardan Uzaklaştırılması 190

9.6. Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi 190

9.6.1. Solunum Kontrol Merkezine Gelen Bilgiler 192

9.6.2. Egzersiz Sırasında Ventilasyonun Kontrolü 194

9.7. Solunum ve Enerji Metabolizması 194

9.7.1. Oksijen İçin Ventilasyon Eşitliği (Solunum Değeri) 195

9.7.2. Ventilasyonun Kırılma Noktası 195

9.8. Performansı Kısıtlayan Solunum Faktörleri 197

9.9. Asit-Baz Dengesinin Solunum Tarafından Düzenlenmesi 198

Özet 201

Kaynaklar 204

Giriş 206

10.1. Endokrin Sistemin Genel Özellikleri 207

10.1.1. Steroid Hormonlar 208

10.1.2. Steroid Olmayan Hormonlar 208

10.1.3. Hormon – Reseptör İlişkisi 209

10.1.4. Hormonların Yapımı 210

10.1.5. Hormonların Salınımı 210

10.1.6. Hormon Salgılanmasının Kontrolü 212

10.2. Başlıca Endokrin Bezler, Hormonlar ve Egzersize Verilen Akut ve Kronik Tepkiler 212

10.2.1. Hipofiz Bezi (Pituitary Bez) 212

10.2.2. Hipofiz Ön Lobu Hormonları 213

10.2.3. Hipofiz Arka Lobu Hormonu 221

10.2.4. Adrenal Bez Hormonları (Böbrek Üstü Bez) 222

10.2.4.1. Adrenal Medulla Hormonları 223

10.2.4.2. Adrenal Korteks Hormonları 225

10.2.5. Pankreas Hormonları 229

10.2.6. Hipotalamus-Hipofiz–Gonad Ekseni ve Cinsiyet Hormonları 231

10.3.Hormonal Egzersiz Tepki Modeli (HERM): Egzersizin Fiziksel Stresine Endokrin Cevabının Kavramsal

Çerçevesi 236

Özet 240

Kaynaklar 245

Giriş 250

11.1. Anaerobik Antrenman Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar 251

11.2. Aerobik Antrenman Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar 253

11.3. Aerobik Antrenman Sonucu Dolaşım ve Solunum

(Kardiyorespiratuar) Sistemlerinde Oluşan Adaptasyonlar 259

11.3.1. Kardiyovasküler Sistemde Oluşan Adaptasyonlar 259

11.3.2. Solunum Sisteminde (Respiratuar) Oluşan Adaptasyonlar 267

11.4. Laktik Asit Üretimi 269

11.5. Oksijen Tüketimi 271

11.6. Aerobik Antrenmana Bağlı Diğer Değişiklikler 274

11.7. Direnç Antrenmanları ile Oluşan Adaptasyonlar 276

11.8. Aerobik ve Anaerobik Antrenman ile Oluşan Değişiklikleri Etkileyen Faktörler 277

11.9. Antrenmana Olan Adaptasyonun Gözlenmesi 280

Özet 282

Kaynaklar 284

Giriş 288

12.1. Fiziksel Aktivite Nedir? 288

12.2. Fiziksel Aktivitenin Yararları 289

12.3. Fiziksel Aktivitenin Bileşenleri 290

12.4. Fiziksel Hareketsizlik ve Etkisi 290

12.5. Fiziksel Hareketsizlik ve Sağlık Üzerine Etkisi 291

12.5.1. Fiziksel Aktivitenin Beden Sağlığı Üzerine Etkileri 291

12.5.2. Fiziksel Aktivitenin Ruhsal ve Sosyal Sağlık Üzerine Etkileri 293

12.5.3. Fiziksel Aktivitenin Gelecek Yaşantılar Üzerine Etkileri 294

12.6. Fiziksel Aktivite Önerileri 294

12.6.1. Çocuklar ve Ergenler için Öneriler 295

12.6.2. Yetişkinler için Öneriler 295

12.6.3. Yaşlı Yetişkinler için Öneriler (65+ yaş) 297

12.6.4. Hamile ve Lohusalı Kadınlar için Öneriler 298

12.6.5. Kronik Hastalığı olan Bireyler için Öneriler 299

12.6.6. Eng

elli Bireyler için Öneriler 300 Özet 302

Kaynaklar 304

EK-1

Maksimal Oksijen Tüketim Kapasitesi Ölçüm Testleri 311

Max VO2

Ölçümü için Koşu Bandı Kullanılarak Uygulanan Test Protokolü 311

MaxVO2

Ölçümü için Kullanılan Koşu Testi 314

MaxVO2

Ölçümü için Kullanılan Bisiklet Ergometresi Testi 314

Kaynaklar 316

EK-2

Laktat veya Anaerobik Eşik (Ventilasyonun Kırılma Noktası) Ölçüm Testi 317

Anaerobik Eşik veya Laktat Eşiğini Tahmin Etme Yöntemi 317

Kaynaklar 318

SÖZLÜK

İNDEKS 319