Savaş Uluslararası Ticaret ve Finans Savaş Yayınları

Savaş Uluslararası Ticaret ve Finans Savaş Yayınları

GEREKÇE, İÇERİK VE YÖNTEM

Uluslararası ticaret ve finans konularını içeren uluslararası iktisat, ülkeler arasında
var olan mal ve sermaye akımlarının nedenlerini ve sonuçlarını inceleyen
bir iktisat disiplinidir. Bu disiplinin temelleri, mikroekonominin ve makroekonominin kullanmıs olduğu araçların kullanılmasıyla insa edilmistir.

Bu alanda iki ana kısım bulunmaktadır. Bunların ilkini, uluslararası ticaretin teorik
temellerini ve uygulamada ortaya çıkan sonuçlarını içeren “uluslararası
ticaret” alanı olusturmaktadır. Dıs ticaretin temel tarihsel ve teorik gelisiminin
hikâyesinden baslayan bu alan klasik ve modern dıs ticaret teorilerini ele almaktadır. Arz ve talep yönlü dıs ticaretin sebep ve sonuçları bu merkezde incelenmektedir. Bu bağlamın önemli bir uzantısı, dıs ticaret politikalarının amaç ve araçlarının ele alınması, bu çerçevede serbest dıs ticaret ve korumacı dıs ticaret
politikalarına iliskin argümanların analiz edilmesidir. Ayrıca uygulanan dıs
ticaret politikalarının doğurduğu önemli etkiler bağlamında dıs ticaretin büyüme
ve kalkınma üzerindeki etkilerinin incelenmesi de söz konusudur.

Bu uzantıya ek olarak küresellesme, bölgesellesme ve Avrupa Birliği’ne iliskin
tarihsel ve teorik tartısma alanlarının mercek altına yatırılması önem arz etmektedir. Teorik ticaret temellerine ilave olarak Tarifeler ve Ticaret Genel Anlasması (GATT) basta olmak üzere Dünya Ticaret Örgütü’ne kadar uzanan kurumsal yapının önemi büyüktür. Dıs ticaret politikaları gibi, serbest ticaretten sapmalar olarak değerlendirilen bölgesel isbirliği uygulamalarının da bu düzleme dâhil olması gerektiği söylenebilir.

Uluslararası iktisat biliminin incelediği ikinci kısmı, “uluslararası finans” alanı
teskil etmektedir. Döviz kurlarının belirlenmesi ve yerli para ile yabancı paralar
arasındaki bağlantıların sebep ve sonuçlarının ele alınması uluslararası finansal
iliskilerin merkezini olusturmaktadır. Döviz kurlarından döviz piyasalarına, döviz
piyasalarından ise döviz kuru sistemlerinin hangi temellerde birbirinden ayrıstığına
kadar uzanan genis bir yelpazede uluslararası finansın temelleri insa edilmektedir.

Kuramsal arka planın insa edilmesini takiben, dıs ticaret teorisinde olduğu gibi
politik ve kurumsal uzantılar gündeme gelmektedir. Uluslararası Para Fonu
(IMF), Dünya Bankası ve uluslararası para ve sermaye piyasalarından tesekkül
eden kurumlar üzerinde insa edilen bu yapı, uluslararası parasal sistem ve uluslararası ödemeler sisteminin sağlıklı isleyisi açısından fevkalade önemli fonksiyonlar icra eder. Uluslararası ekonomik islevi olan tüm kurumlar, haddi zatında uluslararası finansla ilgili tartısmaların basrol oyuncularıdır.

Bu kitap da yukarıda kısaca çerçevesi çizilen iki ana akımın, üniversite ön lisans
ve lisans öğrencilerine yönelik olarak farklı bir formatta dizayn edilmesi suretiyle
ortaya çıkmıstır. Yine yukarıda çizilen genel çerçeveyle uyumlu olacak sekilde
uluslararası ticaret ve uluslararası finans konularından mütesekkil 12 bölüm,
elinizdeki kitabın omurgasını olusturmaktadır.

Kitabın iki ana kısımdan olusan genel baslıkları bağlamında içeriği asağıdaki
gibi belirtilebilir.

BİRİNCİ KISIM: ULUSLARARASI TİCARET

Uluslararası ticaret konularının inceleneceği ilk kısmın “birinci bölümünde”,
dıs ticaretin neden gerekli olduğu konusu üzerinde durularak, karsılıklı bağımlılığın
teorik ve tarihsel arka planı ele alınmaktadır. Kısa bir tarihsel arka plan ile
ikinci bölüm için hazırlık yapılmıstır.

“İkinci bölümde”, klasik dıs ticaret teorisinin Smith, Ricardo ve Hecksher-Ohlin
Modeli bağlantılı temelleri incelenmektedir. Bunun için, önce Merkantilizmden
baslayarak, klasik liberalizmin dıs ticarete iliskin temel öngörüleri mercek altına
alınmakta, fırsat maliyeti eksenli olarak neo-klasik iktisatçıların yapmıs oldukları
katkılar değerlendirilmektedir. Faktör donatım modelinin karsılastırmalı üstünlükler
modeline ne tür bir açıklama getirdiği de bu bölümün konuları arasında
bulunmaktadır.

“Üçüncü bölüm”, dıs ticaretin talep yönlü ele alınması sonucu olusan genel
denge yaklasımı üzerinde yoğunlasmaktadır. Bu anlamda Marshall’ın teklif eğrileri
analizi ile toplumsal farksızlık eğrileri yardımıyla açık ekonomide olusacak
denge durumları analiz edilmektedir.

“Dördüncü bölümde”, özellikle II. Dünya Savası’ndan sonra gelisen yeni dıs
ticaret teorilerine yer verilmektedir. Mevcudiyet teorisinden teknolojik açık teorisine, oradan ölçek ekonomileri hipotezine ve nihayet rekabetçi üstünlükler teorisine kadar uzanan genis bir yelpazede dıs ticareti olusturan nedenlere iliskin
yeni hipotezler bu bölümde değerlendirilmektedir.

“Besinci bölümde” dıs ticaret politikaları ve büyüme-kalkınma iliskisi birlikte
ele alınmaktadır. Serbest ticaret karsıtı argümanlar, dıs ticarette korumacılık
araçları, sanayilesme stratejileri ve dıs ticaret ile büyüme kalkınma arasındaki
bağlantılar bu bölümün ana tartısma konularını olusturmaktadır.

“Altıncı bölümde”, küresellesme, bölgesellesme ve Avrupa Birliği konuları
üzerinde yoğunlasılarak dıs ticaretin dünya ekonomisinin temel dinamikleri bağlamında nasıl sekillendiği incelenmektedir. Bunun için, küresellesmenin tarihsel
ve kurumsal arka planı, küresellesmeyi etkileyen temel faktörler ve bölgesellesme
konuları üzerinde derinlesilerek Avrupa Birliği’nin tarihsel ve kurumsal
gelisim evreleri değerlendirilmektedir.

İKİNCİ KISIM: ULUSLARARASI FİNANS

Uluslararası finans konuları, bu alanın genel içeriğine iliskin küçük bir genel
değerlendirmeyi içerecek girisin ardından döviz kurlarının inceleneceği “yedinci
bölüm” döviz piyasası analizidir.

“Sekizinci bölümde” ise, dıs ödemeler bilançosunun önemi ve içeriği incelenmekte ve Türkiye’nin ödemeler dengesi gelismeleri üzerinde durulmaktadır.
Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonu üzerinden bu konudaki içerik görece
derinlestirilmektedir. Döviz kuru sistemlerinin IMF’nin bu alandaki temel rolü dikkate alınarak değerlendirileceği “dokuzuncu bölüm”, sabit kurdan serbest kura doğru alternatif kur sistemlerinin teorik temellerine ilave olarak bu sistemlerin tercih nedenleri ve riskleri üzerinde yoğunlasmaktadır.

Onuncu bölüm, uluslararası ekonomik kurumların uluslararası finans açısından
tasıdığı önemi vurgulamaktadır. Bu bağlamda, IMF’nin kurulus amacına ek olarak
yönetimsel özellikleri ve küresel krizlere yönelik politikalarındaki değisim
süreci mercek altına alınmaktadır. IMF’yi Dünya Bankası gurubunu olusturan
ekonomik birimlere ilave olarak Dünya Ticaret Örgütü, Birlesmis Milletler Ticaret
ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), OECD ve Birlesmis Milletlerin ekonomik
kurumları bu bölümün ana çatısını olusturmaktadır.

On birinci bölüm ise, Türkiye'nin dıs ticaretini tarihsel ve yapısal değisim trendi
eksenli olarak değerlendirecektir. Bu çerçevede bölümde Türkiye’nin dıs ticaretinin
gelisimi, 1980 öncesi görece dısa kapalı ekonomi politikaların daha fazla
belirleyici olduğu dıs ticaret politikaları ile dısa açık ekonomi politikalarının izlendiği 1980 sonrası dıs ticaret stratejileri eksenli olarak ele alınmaktadır.

Hem kitabın hem uluslararası finans kısmının son bölümü olan on ikinci bölümde
ise, iki binli yılların en büyük ekonomik olayı olan 2008 küresel mali krizi,
dıs ticaret etkileri eksenli olarak masaya yatırılmaktadır. Bu bağlamda, küresel
ekonomik krizden çıkısı sağlamada hangi önlemlerin alındığı ve günümüze gelirken dünya ekonomisindeki genel gelismeler kısaca ele alınmaktadır. Bu bölümde Türkiye’nin küresel krize hangi açılardan eklendiği ile krizin ekonomik ve
dıs ticaret bağlantılı sonuçları da analiz edilmektedir.

On iki bölümden ibaret olan Uluslararası Ticaret ve Finans kitabı, her kitap içinde
bazen yeterince kavramsal açılımları yapılamayan olguların bir bütün olarak
ve alfabetik bir sekilde sıralanmıs olarak ele alındığı minik bir Uluslararası Ticaret
ve Finans Sözlüğü ile desteklenmektedir.

NEDEN BÖYLE BİR KİTAP HAZIRLANDI?

İktisat, bir sosyal bilim olması yanında, içeriği itibariyle karmasık gibi gözükse
de aslında insanoğlunun sıradan günlük yasamını konu almaya çalısır. Bunu
yaparken, basitlestirmek ve akla yatkınlastırmak için aritmetik islemler ve geometrik sekillerden yararlanır. Alfred Marshall’ın, iktisat için, “İnsanoğlunun
normal yasamındaki sıradan iliskilerini inceleyen bir bilim dalı” ifadesini
kullanması bu günlük yasama önemli bir atıftır. Bu kitapla, sıradan iliskiler daha
fazla anlasılır hale getirilmeye çalısılmıstır.

Bu Kitabı Benzerlerinden Farklı Kılan Temel Özellikler

Her konuya ilgili karikatürlerle giris yapması; Mizah sanatı, toplumsal
gerçeklerin anlasılmasında olduğu gibi, teorik konuların anlasılmasında da
yardımcı rolü üstlenir. Bu anlamda, bölüm baslarında sunulan karikatürler,
her bölümün bir çesit kısa ve mizahi açıklamasını olusturmaktadır.

Her bölümün sonunda kısa bir bölüm özetinin bulunması; Bu özetle, her
bölümü kısaca tekrar etme ve anlasılmayan kavram ve konulara tekrar göz
atma imkânı ortaya çıkacağı umulmaktadır. Bu özetlerin, mümkün mertebe
iyi bir kısa tekrar özelliği tasımasına özen gösterilmistir.

Her bölümün sonunda, o bölüme iliskin 20 adet çoktan seçmeli soru
hazırlanmıs olması; Bu çalısma soruları arasında, basta KPSS olmak üzere
mesleki sınavlarda sorulmus sorulara da yer verilmektedir. Bu sorular simdiden
çözülmeye baslanırsa, ticaret ve finans alanındaki soruların bulunduğu
mesleki sınavların, sanıldığı kadar zor olmadığı anlasılabilecektir.

Kitap sonunda Türkçe-İngilizce açıklamalı bir uluslararası ticaret ve
finans sözlüğünün hazırlanmıs olması; Bu sözlük, metin içinde yer yer
açıklanan terim ve kavramların kısa açıklamasından ibaret olup, bu sözlükte
hem Türkçe hem de İngilizce dillerinde bu kavramların karsılıklı anlamlarını
bulabileceksiniz.

İndeks kelimeleri listesi: Kitabın sonunda yine, özel isim ve kavramların
kitabın hangi sayfalarında nasıl bir kapsamda geçtiğini belirten bu kelimeler,
konularla ilgili bosluğa düstüğünüzde çok isinize yarayacaktır.

Her bölümün Power Point (Slayt) sunumunun olması: Günümüzün teknoloji dünyası aynı zamanda gösteri çağıdır. Bu nedenle, hem anlatılan konuları
hem de size karmasık gelebilecek sekil, grafik ve denklemleri, dersin
öğretim elemanları tarafından ekrana yansıtılacak slaytlar sayesinde daha
net görebileceksiniz.

Kısa bölüm özetleri, uzun okumalardan çabuk sıkılan öğrencilerin bir çırpıda
bölümün geneline dair bir özet bilgi edinmelerini kolaylastırmaktadır. Bölüm
sonlarındaki çoktan seçmeli örnek sorular, hem konuların pekismesine yardımcı
olacak hem de kurum sınavları ve mesleki sınavlara (KPSS, Uzmanlık, Müfettislik
vb.) hazırlanan öğrencilere, bu sorularla ilgili ipuçları vermektedir. Kitabın
sonunda yer alan Sözlük ise öğrencilerin yabancı oldukları iktisadi terim ve kavramları kısa tanımlarıyla, üstelik İngilizce karsılıklarıyla birlikte öğrenmelerini
sağlamaktadır. Uluslararası iktisadi terimlerin İngilizce karsılıklarının öğrenilmesi,
öğrencilere sosyal bilimler İngilizcesi derslerinde de önemli avantajlar sağlayabilmektedir.

Uluslararası Ticaret ve Finans, bu özellikleri itibariyle Meslek Yüksek Okullarının İktisadi ve İdari Programları ile İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinde okutulan, “Dıs Ticaret”, “Uluslararası İktisat”, “Uluslararası Ekonomi“ ve “Uluslararası Finans” gibi tüm dersler için kaynak kitap niteliğindedir.

Bu kitap, toplam 240 adet çoktan seçmeli soru içerdiği için bir anlamda uluslararası iktisattan mesleki sınavlara hazırlık (Uluslararası İktisat Soru Bankası)
kitabı olma niteliği de tasımaktadır. Kısacası hem bir ders kitabı, hem terimler
sözlüğü, hem de soru bankası olarak üç amaca hizmet edecek sekilde tasarlanmıstır.

Kitabı Okuyan Öğrencilere Notlar

Her ne kadar sade bir dille yazılmıssa da bölümleri okurken anlayamadığınız
konular, ifadeler, grafik veya sekiller karsınıza çıkarsa, yazarlara
(mdikkaya@yahoo.com ile ademuzumcu58@gmail.com) hiç çekinmeden irtibata
geçiniz.

Lütfen kitabın orijinal baskısına sahip olunuz. Zaten çok uygun kosullarda ve
öğrenci yararı gözetilerek sunulan satıs fiyatı, baska pek çok benzer kitaba
göre oldukça uygundur. Yıllardır ders kitaplarının, öğrencinin bütçesini asan
fiyatlarda satısa çıkarılması konusunda mücadele etmis ve öğrenciler adına
yayınevleri ile sıkı pazarlıklar yapmıs öğretim elemanları olarak bu konunun
sizin için ne kadar önemli olduğunun kesinlikle farkındayız.

Son olarak, video paylasım sitesi olan YouTube üzerinden “iktisat külliyat”
kanalına üye olmanız halinde, bu ders kapsamında bütün materyal paylasımları
ile ilgili bilgi sahibi olmanız mümkün olacaktır. Bu kanalda, ilgili konularda
çözümlü soru ve ders paylasımına erisme sansınız olabilecektir.

Kitabı Okutan Öğretim Elemanlarına Notlar

Lütfen, muğlak gibi görünen tüm konu, ifade, sekil veya sorular için,
yazarlarla e-mail yoluyla irtibata geçiniz.

Yazarlara e-mail yoluyla ulasarak her bölüm için, anlatımı kolaylastıracak
sekilde profesyonel olarak dersi öğreten öğretim elemanları için hazırlanmıs
power point sunularını isteyiniz. Bu sunular, sürekli bir sekilde güncellenerek
sizin istifadenize sunulacaktır.

En büyük dileğimiz, bu amaçlara ulasmak isteyen öğrencilere ve bu dersi etkin
bir sekilde vermek isteyen öğretim elamanlarına yardımcı olmaktır. Kitaptaki
bölümlerin akademik etik kapsamında tasıdığı sorumluluklar tamamen bölüm
yazarlarına ait olup, teknik ve düzenleme sorumluluğu editörlerindir.